Werkingsmechanisme 5-HTP
L-tryptofaan wordt dus omgezet in 5-HTP, het essentiële aminozuur dat nodig is voor de biosynthese van serotonine. Serotonine kan echter de bloed-hersenbarrière niet passeren, waardoor de benodigde hoeveelheid voor de hersenen ter plekke geproduceerd moet worden. Daarom is de synthese van serotonine afhankelijk van de aminozuren tryptofaan en 5-HTP, die wel in staat zijn via de bloedbaan door de bloed-hersenbarrière te komen.
Snelle opname in het lichaam
Er zit echter een verschil in voorloper L-tryptofaan en 5-HTP. Voor L-tryptofaan is het namelijk veel moeilijker om de bloed-hersenbarrière te passeren. Hier is een transportmolecuul voor nodig dat ook gebruikt wordt door vijf andere aminozuren. 5-HTP daarentegen passeert heel gemakkelijk de bloed-hersenbarrière. Therapeutisch gebruik van dit aminozuur omzeilt op deze manier dus eigenlijk de snelheidsbeperkende stap van L-tryptofaan in het aanmaken van serotonine.
Daarnaast is er nog een groot voordeel: 5-HTP wordt beter geabsorbeerd door het lichaam. Zo'n 70% komt uiteindelijk in de bloedbaan terecht. Bovendien wordt de opname van 5-HTP niet gehinderd door andere aminozuren, wat betekent dat een supplement hiervan gewoon met de maaltijd kan worden ingenomen. 5-HTP is eenvoudig dagelijks in te nemen en de werkzame stof wordt relatief snel in het lichaam opgenomen, wat op zijn plaats weer invloed heeft op het aanmaken van serotonine.
Invloed op de hersenfuncties
Vandaag de dag wordt 5-HTP doorgaans ingezet om de serotonine niveaus te verhogen, en dus om de daarbij horende hersenfuncties te verbeteren. Dit kan bevorderlijk werken voor de gemoedstoestand maar ook het slaapritme. Een ontoereikend serotonine niveau kan namelijk o.a. neerslachtigheid, slapeloosheid en een verstoord eetpatroon veroorzaken. Algemene theorieën over de gedragsfuncties van serotonine geven aan dat deze neurotransmitter bijdraagt aan het remmen van diverse gedragsreacties en bij het moduleren van motorisch gedrag.
Gemoedstoestand
Serotonine is dus van groot belang voor de gemoedstoestand. Omdat 5-HTP een voorstadium is van serotonine en de bloed-hersenbarrière gemakkelijk kan passeren, is dit al lange tijd een veel gekozen middel om bepaalde verstoringen in de gemoedstoestand te verhelpen. Mede omdat er relatief weinig bijwerkingen geassocieerd worden met het gebruik ervan. Zo wordt het vaak gebruikt om aanhoudende neerslachtigheid te verhelpen. Het is echter af te raden om 5-HTP te combineren met andere middelen die invloed hebben op het serotonine gehalte.
Slaap
Bovendien kan 5-HTP op het slaappatroon een positieve invloed hebben. Zo laten studies zien dat voornamelijk de REM-slaap erdoor wordt bevorderd. Ook bij normale personen die 5-HTP kregen werd dit vastgesteld. Zowel de lengte als de hoeveelheid oogbewegingen tijden de REM-slaap nam toe. REM-slaap heeft een positieve invloed op o.a. het leer- en verwerkingsvermogen en is daarom van belang bij het normaal functioneren in het dagelijks leven.
Eetpatroon
Daarnaast zijn in het eetpatroon ook directe veranderingen zichtbaar door 5-HTP. Uit onderzoek komt naar voren dat het gebruik van 5-HTP leidde tot verminderde voedselinname, zonder dat het de gemoedstoestand verslechterde. Hieruit blijkt dat de toediening invloed heeft op het hongergevoel en het kan worden ingezet bij afwijkend eetgedrag, bijvoorbeeld bij eetbuien.